SULTAN IV.MEHMET (AVCI)

 (1648 -1687)

 

Babası : Sultan İbrahim
Annesi : Hatice Turhan Sultan
Doğduğu Tarih : 2 Ocak 1642
Padişah Olduğu Tarih : 8 Ağustos 1648
Tahttan İndirildiği Tarih : 8 Kasım 1687
Ölümü : 6 Ocak 1693
Saltanatı : 1648 - 1667

Sultan IV. Mehmet, on dokuzuncu padişah olarak Osmanlı tahtına çıktı. İstanbul’da doğmuştur. Babası Sultan İbrahim’den başka hanedanın devamını sağlayacak erkek evlat bulunmadığı için doğumu çok büyük sevinç yaratmış ve üç gün, üç gece şenlik yapılmıştı. Babası Sultan İbrahim’in rahatsızlığı nedeniyle çocuk bir şehzade olarak 7 yaşında tahta çıkarıldı. Küçük Sultanı ürkütmemek için Eyüp Sultan’da yapılan kılıç alayı merasimi, küçük bir tören olarak uygulanmıştır. Hazinede yeterli para olmadığından yeniçerilere cülus bahşişi zorla toplanan paralarla ödenmiştir.

Bu dönemde devlet idaresinde boşluk olmuş, tarihimizde “Ağalar Saltanatı” dönemi başlamıştı. Ortamı uygun bulan ocakların harekete geçmesi, sipahi ulufelerinin ödenmesinin gecikmesi, İstanbul’da buhranlı günlere, isyanların çıkmasına sebep olmuştu. “Yeni Camii” (Sultanahmet camii) olayları adı verilen ve günlerce süren ayaklanmalar oldu.

Sultan Mehmet annesinin de desteği ile Köprülü Mehmet Paşa’yı sadarete getirerek devletin güçlenmesini sağlamış “Köprülüler Dönemi”ni de başlatmıştı. Tarihe “Avcı Mehmet” olarak geçen Sultan IV. Mehmet’in saltanat süresi:

1- Çocukluk Dönemi, Devlet idaresinin Kösem Sultan ve ağalar tarafından görülmesi.

2- “Köprülüler Dönemi”, kendisinin de savaşa katıldığı Girit’in alındığı, Orta Macaristan’ın devlet toprakları ve sınırlarının genişlediği dönemdir.

3- Viyana bozgunundan sonra devletin tekrar küçülmeye, iç karışıklıkların başladığı dönem.

Çocuk yaşında tahta çıkan ve Kanunî Sultan Süleyman’dan sonra en uzun iktidarda kalan Sultan Mehmet, orta boylu, tıknaz, beyaz tenli, seyrek sakallı ve çok ata binmekten dolayı öne eğilmiş bir vücuda sahipti. Çok iyi bir eğitim görmüş ve iyi bir şairdi. Aynı zamanda da çok iyi ata biner ve avı çok severdi.

1648'de Sultanahmet olayı oldu.

1651 senesinde Kösem Sultan öldürüldü. Müteakiben Yeniçeri subaylarının pek çoğu da öldürülerek asayiş elde edildi. Pek çok sadrazamın denenmesinden sonra Köprülü Mehmet Paşa'nın sadrazam olması kararlaştırıldı. 1659 da Rusya'ya karşı büyük bir zafer elde edildi. 1660'da büyük İstanbul yangını oldu. 1661'da Köprülü Mehmet Pasa öldü. Yerine oğlu Fazıl Ahmed Pasa sadrazam oldu.

1663'de Almanya savası basI adi ve Uyvar fethedildi. 1664'de Serinvar Zaferi kazanıldı. Novigrad, Yenikale fethedildi. Girit'in tamamı alindi.

1669'da Lehistan'a sefer açıldı. 1672'de Kapaniçe, Polonya ve Galiçya fethedildi.

Lehistan ile Bucas Anlaşması yapıldı. 1673' de Dördüncü Mehmet iki defa Lehistan seferine çıktı. Basarili bir seferden sonra Zoravno Anlaşması yapıldı. (1676)

Ayni sene Fazıl Ahmed Pasa öldü. Merzifonlu Kara Mustafa Papa sadrazam oldu. (3 Kasım 1676)

1677'de Osmanlı - Rus savası başladı. Dördüncü Mehmet 1678'de Rusya seferine çıktı ve Cehrin fethedildi.

1683'de Viyana ikinci defa kuşatıldı. Fakat alınamadı ve Osmanlı ordusu Kirim Hani' nin ihaneti ile bozuldu. Alamandagi Meydan Muharebesi kaybedildi ve kuşatma da kaldırıldı. Bu yüzden Avrupa'da bayram yapıldı. 1687 senesinde ise Avcı lâkabı ile meşhur olan Dördüncü Mehmet tahttan indirildi ve Edirne Sarayına gölerildi. 1693 senesi Ocak ayında orada vefat etti Cenazesi İstanbul'a gönderildi. Yenicemi Türbesine, annesi Turhan Sultan in yanına defnedildi. (Allah rahmet eylesin)

Silsile-i Saadât-i Naksibendiyye'den Seyh Muhammed Masum (k.s.) Hazretleri (H. 1079), Sâir Cevri İbrahim Celebi, Sari Abdullah Efen- di ve Vanî Mehmet Efendi bu devirde vefat etmişlerdir.

Erkek çocuklan : ikinci Mustafa, Üçüncü Ahmed, Ahmed, Bayezid.

Kız çocukları : Hatice Sultan, Safiye Sultan, Ümmü Gülsüm Sultan, Fatma Sultan.